Vraag 1
Kunt u iets over uzelf vertellen? Wie u bent, wat voor opleiding u heeft gevolgd en natuurlijk waarom u deze opleiding heeft gevolgd.

Mijn naam is Nishantha de Wijs, 26 jaar. Afgelopen jaar juni ben ik afgestudeerd als economisch psycholoog aan de universiteit van Tilburg. Deze studie richt zich vooral op consumentengedrag (wat beweegt mensen om voor bepaalde producten te kiezen of juist niet te kiezen.) Deze studie bekritiseert vooral het uitgangspunt van economen. Economen stellen dat consumenten alle mogelijke opties onderzoeken en dan de best mogelijke keuze maken. Waarom bekritiseren we de economen in hun uitgangspunt? Het is onmogelijk om alle opties door te nemen als je bv een auto koopt. Op een bepaald moment stopt de zoektocht en maakt de consument een keuze. Toen ik nog op de middelbare school zat, heb ik voor deze studie gekozen met het doel gezondheidspsycholoog te worden. Gaandeweg mijn studie ben ik anders tegen bepaalde zaken aan gaan kijken. De studie is zodanig ingedeeld dat je in het begin breed opgeleid wordt en later pas gaat differentiëren. Uiteindelijk heb ik voor een richting gekozen die meer kansen zou bieden op de arbeidsmarkt.

Vraag 2
Er zijn veel verschillende technieken om een reclame te laten overkomen, denkt u dat er een techniek het beste is? Zo ja, kunt u uitleggen waarom? Zo niet, waarom niet?

Er zijn inderdaad verschillende technieken. Als je per dag 3 uur televisie kijkt, dan komen er heel wat reclames voorbij. Het belangrijk dat een merk wordt onthouden. Soms zijn reclames erg irritant maar dit zou een bewuste keuze kunnen zijn van de makers. Een irritante reclame blijft immers hangen. Ik denk zelf dat dit niet altijd een goede keuze is, omdat het negatieve associaties veroorzaakt, waardoor je juist een afkeer ontwikkelt voor een product. Mensen zijn gevoelig voor sociale invloeden. Ik zal er een aantal noemen:

Social proof ( kracht van de massa): Als de rest het koopt, dan moet het wel goede kwaliteit zijn, vandaar ook de kracht van mond op mond reclame.

Schaarste: Mensen willen zichzelf van anderen onderscheiden door producten te kopen die voor anderen niet meer te koop zijn, dus schaarste lijkt invloed te hebben op de consument.

Wederkerigheid: De behoefte om terug te geven wat je van een ander krijgt. Daarom zijn er altijd gratis monstertjes van parfums in omloop. Het is een klein cadeautje, en als het je aanstaat, ben je geneigd om het product te kopen. Eerst krijg je iets en geef je iets terug.

Iets waarmee je absoluut anderen kan beïnvloeden is consequentie. Het is sociaal geaccepteerd om consequent te zijn. Anderen verwachten van je dat je niet de ene dag het ene denkt en de andere dag compleet het tegenovergestelde. Daarbij zorgt consequentie ervoor dat je makkelijker informatie verwerkt, een mens moet immers heel wat informatie op een dag verwerken. Reclamemakers proberen hierop beroep te doen. Zij promoten hun product of dienst met een vraag waar je geneigd bent om ja op te zeggen. Een goed voorbeeld is amnesty internation. Zij gebruiken een kop als ‘Vind jij het belangrijk dat jij je mening kan uiten’. In Nederland heeft iedereen de vrijheid van meningsuiting, maar dat is lang niet overal op de wereld, denk hierbij aan een land als Noord-Korea. Wij vinden het belangrijk dat iedereen kan zeggen wat die wil, dus zijn wij allemaal geneigd om ja te zeggen op die vraag. Vervolgens word je gevraagd om een bijdrage te doen voor de rechten van een mens aan de andere kant de wereld. Gezien jij op die andere vraag ja zegt, ben je eerder geneigd om een donatie te doen, eigenlijk moet je dat wel doen, anders ben je hypocriet en dat is weer uiteindelijk sociaal onwenselijk.

Vraag 3
Er zijn reclames die gevoelens opwekken, een voorbeeld is de reclame van SIRE. Worden deze gevoelens zoals droefheid of vreugde expres opgewekt of gebeurt dit per toeval?

Reclamemakers laten niets aan het toeval over. Elke scene, elk voorwerp en elk persoon worden bewust gekozen. Zo zorgen ze de boodschap goed overkomt. Belangrijk is om de juiste middelen te gebruiken bij de juiste reclames. Reclamemakers zouden uiteraard origineel zijn als zij sexy modellen in gaan zetten bij onverwachte producten. Mensen richten hun aandacht nu eenmaal op het ongewone, het unieke. Maar als er geen logisch verband is, komt de boodschap niet over en vergeten mensen waar nu precies reclame voor gemaakt wordt.

Vandaar dat modellen vooral bij cosmetische producten ingezet wordt en gevoelens van sympathie en angst door SIRE ingezet wordt. SIRE probeert maatschappelijke belangen onder het volk te nadrukken bijvoorbeeld het stunten met vuurwerk. Zij moeten er voor zorgen dat mensen die vuurwerk afsteken verantwoord hiermee omgaan. De boodschap is dus om iets NIET te doen. Angst voor een bepaalde uitkomst is dan een goede manier om dat te bereiken. Om de angst zo groot te maken, zijn gruwelijke afbeelding een goed middel. Daarom gebruikt SIRE het gevolg van stunten met vuurwerk. Niemand wil 2 vingers missen of een verminkt gezicht. Ook de overheid probeert horror op te wekken door de slechte gevolgen van roken op elk pakje sigaretten te vermelden. In het buitenland gaan ze nog wat verder, door bijvoorbeeld door een plaatje op het pakje te plaatsen met de longen van een roker.

Vraag 4
Met de komst van televisie kwam ook snel het eerste reclamefilmpje. Als we een van de eerste filmpjes met een huidig filmpje vergelijken, is er volgends u veel veranderd?
Waarom wel/niet?

We gaan hiervoor bijna 60 jaar terug de tijd in, toen de televisie onder het grote publiek verspreid werd. Uiteraard is er veel veranderd. Ik moet bekennen dat ik vrij weinig van reclames van vroeger weet. Ik kan me voorstellen dat het gebruik van religie veel groter was in reclames. De secularisering heeft in de tussentijd een grote slag geslagen. Dat houdt in dat de religie van de samenleving afneemt: wij gaan niet meer met zijn allen naar de kerk. Daarbij is het gebruik van seks zijn toevlucht gekomen en is er meer toegestaan. We kijken niet meer raar op van een blote borst of een te kort rokje, terwijl dit absoluut not done was enkele decennia geleden.

Vraag 5
Voor ons PWS hebben we een deelvraag over de planning van reclame. Er wordt beweerd dat de tijd waarop een reclame verschijnt invloed heeft op de uitwerking ervan. Klopt dit volgends u? Zo ja, weet u waarom dat is? Zo niet, waarom maakt het niet veel uit?

Ik geloof inderdaad dat dit zo is. Mensen hebben verschillende verdedigingsmechanismen om zich te bewapenen tegen reclames. Daarom zijn er genoeg mensen die de reclameblokken gebruiken om; koffie te maken; even een sanitaire stop te maken of andere bezigheden, totdat het programma weer hervat wordt. Als er reclame wordt uitgezonden op een moment wanneer men het verwacht dan zullen mensen zich hiertegen “bewapenen”. Dit is bekend onder de reclamemakers en dus zijn zij op zoek gegaan naar andere strategieën om hun producten te promoten. De nieuwe truc is het linken van producten aan programma’s. Je ziet geregeld producten in GTST voorbij schieten: ze drinken er allemaal Douwe Egberts uit Douwe Egberts-bekers. Bij Idols werd alles geregeld door Rexona. Tijdens het programma wordt reclame gemaakt. Zo kunnen mensen er niet meer omheen. Doordat producten in een setting geplaatst worden, kan de kijker niet zo makkelijk weglopen, er wordt onbewust positieve associaties gemaakt, binnen de consumentenpsychologie wordt dit subliminaal genoemd.

Dat houdt in dat je niet bewust bent van het feit dat je wordt beïnvloed. Een uitwerking waarvan je niet eens door hebt dat er een uitwerking is, is de beste. Daarbij moet je altijd goed je doelgroep in zicht hebben. Maak je speelgoed voor jonge kinderen en wil je dit aan hen promoten, dan moet je niet ’s avonds laat om 8 uur je reclame op televisie laten zien (tenzij het Sinterklaas is want dan is het een cadeautip voor ouders) normaliter kan dit beter ’s ochtends, tussen twee tekenfilms in. Is je product seizoensgebonden, maak dan gebruik van deze settings. Wil een fabrikant zijn winterbanden promoten, dan doet hij dat vlak voordat de sneeuw zal vallen. Hij zorgt ervoor dat mensen de ongemakken van zomerbanden in de winter in de reclame te zien is, of de voordelen van winterbanden.

Vraag 6
Voor het PWS gaan we een promotiefilmpje voor stichting Jeugdpret maken. De doelgroep van stichting Jeugdpret zijn de kinderen van groep 5 tot en met groep 8. Hebt u misschien een tip voor ons om het filmpje succesvol te maken?

Ik raad jullie aan om een plan van aanpak op te zetten. Ga eerst brainstormen, er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Verlies hierbij nooit het doel van stichting Jeugdpret uit het oog. Ga ook een klein onderzoekje doen bij kinderen die in groep 5 tot en met 8 zitten. Zet een enquête uit en vraag hen welke reclames zij leuk vinden en waarom nou juist. Je kunt ook vragen wat ze niet leuk vinden/ flauw vinden zodat je ook weet wat je niet moet doen. Mensen en kinderen identificeren zich makkelijker met iemand die meer op hen lijkt en zijn dus uiteindelijk eerder geneigd om hun adviezen op te volgen. Daarom is het beter om een reclame te maken met iemand uit hun leeftijdscategorie. Probeer jezelf in te leven toen jij nog zo oud was. Want de humor van kinderen is vaak anders dan wanneer je ouder bent. Dus maak het niet te moeilijk, maar ook niet te makkelijk.